Pracodawca powinien darzyć pracownika zaufaniem. Pracownik powinien darzyć zaufaniem pracodawcę. Tak być powinno. Co się dzieje kiedy jedna ze stron stosunku pracy traci zaufanie w stosunku do drugiej?
Prawo do emerytury pomostowej, dla kogo?
Prawo do emerytury pomostowej, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:
- urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;
- ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;
- osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;
- ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;
- przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;
- po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.
Prace te to prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku.
Wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych.
Jak nabyć prawo do emerytury pomostowej?
Aby nabyć prawo do emerytury pomostowej, należy zatem wykazać posiadanie w stażu ogólnym (20/25 lat) okresu 15 lat pracy wymienionej w katalogach będących załącznikami do rozporządzenia RM z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz pracy wymienionej w katalogach stanowiących załączniki do ustawy pomostowej. Jednakże warunkiem jest nie tylko określona długość okresu pracy szczególnej, lecz także konieczność jej wykonywania (choćby przez 1 dzień) przed 1.01.1999 r. oraz po 31.12.2008 r. Do uwarunkowań prawa należy więc nie tylko długość okresu pracy szczególnej, lecz także konieczność jej wykonywania w określonym przedziale czasowym. Inaczej mówiąc, przed 1.01.1999 r. powinna być wykonywana praca wymieniona w katalogach rozporządzenia z 1983 r. albo katalogach ustawy o emeryturach pomostowych, natomiast po 31.12.2008 r., należy wykazać wykonywanie pracy umieszczonej tylko w katalogach ustawy o emeryturach pomostowych.
Oba przedziały czasowe mają więc znaczenie tylko jako konieczność wykonywania wówczas wskazanej pracy, ale nie oznaczają konieczności złożenia 15-letniego stażu ubezpieczeniowego tylko z okresów pracy wykonywanej przed 1.01.1999 r. i po 31.12.2008 r. Uwzględnia się również wykonywanie takiej pracy w przedziale czasowym 1.01.1999–31.12.2008.
Zaznaczyć przy tym trzeba, że prawo do emerytury pomostowej łączy się z zakończeniem pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a nie z ostatecznym odejściem z rynku pracy. Prawo do emerytury pomostowej można więc łączyć z zarobkiem na zasadach określonych w ustawie emerytalnej. Niezależnie jednak od wysokości zarobków emerytura pomostowa zostanie zawieszona w razie podjęcia pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Z tego względu rozwiązanie umowy powinno dotyczyć tylko pracy uprawniającej do emerytury pomostowej. Równolegle wykonywana inna praca nie musi być rozwiązana (mimo to ZUS wymaga rozwiązania wszystkich stosunków pracy). Po ustaleniu prawa do emerytury pomostowej można wykonywać tę inną pracę.
Wyrok SN z 15.01.2013 r. I UK 448/12 (LEX nr 1396383)
Z wykładni art. 4 ustawy z 2008 r. o emeryturach pomostowych wynika obowiązek zaliczania do okresów pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze także zatrudnienia w takich warunkach w okresie od dnia 1.01.1999 r. do dnia 31.12.2008 r. Artykuł ten zawiera dodatkowe warunki, aby praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze była wykonywana przed dniem 1.01.1999 r. oraz po dniu 31.12.2008 r., jednak nie zakreśla ram czasowych odnośnie do stażu 15 lat pracy w tych warunkach. Ten okres 15 lat może więc dotyczyć całego okresu ubezpieczenia, jednak co najmniej jeden miesiąc musi przypadać przed dniem 1.01.1999 r. oraz jeden miesiąc po dniu 31.12.2008 r.
Jeśli macie pytania to piszcie tu: m.jurkiewicz@kancelaria-jurekiwicz.pl
Autor: Monika Jurkiewicz, radca prawny.