Na lata 2022-2024 zostały przyjęte trzy priorytety w działalności Państwowej Inspekcji Pracy:
- strategia kontroli i działań prewencyjnych dla sektora budowlanego,
- strategia kontroli zagrożeń środowiska pracy chemicznymi czynnikami oraz strategia wzmożonego nadzoru nad zakładami pracy.
Nowe zadania dotyczą w szczególności problematyki emerytur pomostowych, pakietu mobilności czy pracy zdalnej.
W 2023 roku Państwowa Inspekcja Pracy planuje przeprowadzić 60 tysięcy kontroli, a różnymi formami działań prewencyjnych obejmie przynajmniej 35 tysięcy podmiotów – pracodawców i przedsiębiorców, pracowników, rolników indywidualnych, uczniów, studentów i innych. Tradycyjnie filarem aktywności urzędu będzie rozpatrywanie skarg pracowników. Ich liczba utrzymuje się na wysokim poziomie, co jest sygnałem nie tylko niepokojącej sytuacji w sferze ochrony pracy, lecz także wzrastającej świadomości prawnej pracowników szukających wsparcia u organów inspekcji pracy. W 2023 roku ważnym tematem będzie problem mobbingu.
I jeszcze sygnaliści……
Jest najnowsza wersja projektu ustawy o sygnalistach. Zrezygnowano z RPO jako podmiotu właściwego do zgłoszeń zewnętrznych na rzecz PIP.
Zmiany dotyczą przede wszystkim zagadnień dotyczących zgłoszeń zewnętrznych.
- Gdy sygnalista nie wie, do kogo przesłać zgłoszenie z organów zewnętrznych, będzie je kierował do PIP.
- Wśród organów kompetentnych do przyjmowania zgłoszeń wewnętrznych pojawiły się regionalne izby obrachunkowe.
- Zupełna nowość (w stosunku do poprzednich projektów) to umieszczenie organów ścigania pośród organów kompetentnych do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych – Policji i prokuratury.
- Zgłoszenia zewnętrzne stanowiące podejrzenie popełnienia przestępstwa powinny być kierowane do komendantów wojewódzkich Policji.
- Podejrzenie popełnienia przestępstwa naruszającego interesy UE będzie kierowane do prokuratury.
- Możliwość ubiegania się o zaświadczenie o byciu sygnalistą.
- Wprowadzono odesłanie do KPA w kwestii dotychczas nieuregulowanych zagadnień dotyczących zgłoszeń zewnętrznych.
Pełnienie tej roli przez PIP jest zasadne ze względu na fakt, iż przyjmowanie zgłoszeń łączyłoby się w tej instytucji z funkcją udzielania wsparcia i informacji zgłaszającym naruszenia – tłumaczą w uzasadnieniu do projektu jego autorzy, czyli Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Jak dalej wyjaśnia resort, za wyborem PIP przemawia fakt, że organ ten pełni funkcję organu nadzorczego, gdyż jest powołany do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy zgodnie z art. 1 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. 2022 poz. 1614). – PIP w swojej działalności jest niezależna i odpowiada jedynie przed Sejmem, zaś nadzór nad PIP sprawuje Rada Ochrony Pracy, która jest złożona z posłów, senatorów i kandydatów zgłoszonych przez Prezesa Rady Ministrów oraz reprezentatywne organizacje związkowe. Organ te spełnia zatem warunek określony art. 20 ust. 3 Dyrektywy (jest „niezależnym organem administracyjnym”). Dodatkowo, Konwencja Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 81 dotycząca Inspekcji Pracy w Przemyśle i Handlu stanowi w art. 3 ust. 1 lit. c, że do zadań 48 systemu inspekcji należy zwracanie uwagi właściwej władzy na uchybienia lub nadużycia nie unormowane szczegółowo w istniejących przepisach. PIP posiada także bogate doświadczenie w zakresie doradztwa prawnego. W 2020 r. w ramach bezpłatnego doradztwa prawnego udzielono około 533 tysięcy porad, w tym 10 tysięcy porad pisemnych oraz ponad 60 tysięcy porad osobiście. Natomiast w 2021 r. udzielono 648 tysięcy porad, 355 telefonicznie i 30 tysięcy osobiście. Kolejnym argumentem przemawiającym za wyborem PIP jest rozbudowana struktura składająca się z Okręgowych Inspekcji Pracy funkcjonujących w każdym województwie oraz Głównego Inspektoratu Pracy jako naczelnego organu – przekonuje MRiPS.
